Gwelliant anhygoel

Diolch i'r Cynghorydd Arfon Jones am wneud ceisiadau o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth i bob un o'r 22 Awdurdod Lleol yng Nghymru i ofyn dau gwestiwn syml:

• Faint o weithwyr mae'r Cyngor yn eu cyflogi ar hyn o bryd? 
• Faint o’r gweithwyr yna sydd mewn swyddi sydd wedi eu dynodi fel fod y Gymraeg yn angenrheidiol?  

Gallwch chi ddarllen yr atebion ar flog Plaid Wrecsam (yma). Er syndod i neb yn Sir Gâr (9,004 aelod o staff, gyda llaw), doedd y wybodaeth ddim ar gael, a chafodd y cais ei wrthod.

Yn ôl Pennaeth Gweinyddiaeth a'r Gyfraith y Cyngor (sydd hefyd yn enwog fel y Swyddog Monitro), mae'r awdurdod wedi bod wrthi'n paratoi awdit manwl o sgiliau iaith ei staff. Dyma'r canlyniadau:

Adran	Nifer o weithwyr sydd wedi cwblhau’r arolwg	Gweithwyr â sgiliau siarad Cymraeg	Gweithwyr â sgiliau ysgrifennu Cymraeg
Y Prif Weithredwr	281	222 (79%)	185 (65.8%)
Addysg a Gwasanaethau Plant	613	473 (77%)	351 (57.2%)
Adfywio a Hamdden	347	238 (68.9%)	175 (50.4%)
Adnoddau	351	253 (72%)	185 (52.7%)
Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Thai	552	367 (66.4%)	261 (47.2%)
Gwasanaethau Technegol	317	239 (75.4%)	184 (58%)
Eraill	45	29 (64.4%)	22 (48.9%)
Cyfanswm	2506	1821 (72.7%)	1363 (54.4%)

Dyma ffigyrau sy'n hynod o bositif o'u cymharu â'r sefyllfa yn 2009-10. Yn ei adroddiad blynyddol i'r hen Fwrdd yr Iaith, dyma oedd ffigyrau swyddogol y Cyngor dair blynedd yn ôl:

Nifer a % y staff sy’n gweithio i’r Cyngor sy’n gallu siarad Cymraeg (ac eithrio athrawon a staff ysgolion):

Prif Weithredwr                                  178 (314)    57%

Adnoddau                                           226 (425)    53%

Adfywio a Hamdden                           193 (470)     41%

Gofal Cymdeithasol a Thai                   822 (1616)   51%

Addysg a Gwasanaethau Plant             719 (3647)  20%

Gwasanaethau Technegol                     280 (1009)  28%

Awdurdod cyfan                                2418 (9213)  26%

Wrth gwrs, mae'r rhan fwyaf o staff heb gwblhau'r arolwg eleni, ond o ystyried i'r nifer o gwynion i Adran Addysg y Cyngor ddangos gostyngiad o 563% y llynedd, mae pob dim yn bosib yn Sir Gâr.